“Lý luận và thực hành phải đi đôi với nhau” là phán đoán gì?

Phán đoán P→QP \rightarrow QP→Q đúng có nghĩa là P là điều kiện đủ để có Q. Nói cách khác, nếu P xảy ra thì Q chắc chắn xảy ra. Do đó, P là điều kiện đủ của Q.

Suy luận diễn dịch (deductive reasoning) là một quá trình suy luận mà trong đó kết luận chắc chắn đúng nếu các tiền đề đều đúng. Suy luận diễn dịch đi từ những nguyên tắc chung đến những kết luận cụ thể. Ví dụ: "Tất cả các loài chim đều có lông vũ. Con chim sẻ là một loài chim. Vậy, con chim sẻ có lông vũ." Nếu hai tiền đề đầu tiên đúng, thì kết luận chắc chắn đúng.

Suy luận quy nạp (inductive reasoning) là một quá trình suy luận mà trong đó kết luận có khả năng đúng, nhưng không chắc chắn đúng, ngay cả khi các tiền đề đúng. Suy luận quy nạp đi từ những quan sát cụ thể đến những khái quát chung. Ví dụ: "Tôi đã thấy hàng trăm con chim sẻ và tất cả đều có lông vũ. Vậy, tất cả các loài chim sẻ đều có lông vũ." Kết luận này có thể đúng, nhưng không chắc chắn đúng (có thể có một con chim sẻ không có lông vũ mà tôi chưa từng thấy).

Suy luận tương tự (analogical reasoning) là một quá trình suy luận mà trong đó chúng ta kết luận rằng hai sự vật tương tự nhau ở một số khía cạnh thì có thể tương tự nhau ở những khía cạnh khác. Ví dụ: "Xe ô tô và xe máy đều là phương tiện giao thông. Xe ô tô cần xăng để chạy. Vậy, xe máy cũng cần xăng để chạy." Kết luận này có thể đúng, nhưng không chắc chắn đúng (xe máy có thể chạy bằng điện).

Vì vậy, chỉ có suy luận diễn dịch đảm bảo chắc chắn kết luận xác thực nếu có các tiền đề xác thực.

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các thao tác lôgích cơ bản trong tư duy và lập luận. Cần phân biệt rõ diễn dịch, quy nạp và các hình thức suy luận khác.

• Diễn dịch: Là quá trình suy luận từ các nguyên tắc chung đến các kết luận cụ thể. Nếu các tiền đề đúng, kết luận chắc chắn đúng.
• Quy nạp: Là quá trình suy luận từ các quan sát cụ thể đến các nguyên tắc chung. Kết luận quy nạp có thể đúng, có thể sai.
• Suy luận gián tiếp: Đề cập đến một loại suy luận mà trong đó kết luận được rút ra không phải trực tiếp từ một tiền đề duy nhất, mà thông qua việc sử dụng một hoặc nhiều tiền đề khác làm trung gian.

Trong trường hợp này, thao tác "đi từ một tiền đề để rút ra một kết luận" chính xác nhất là diễn dịch, vì nó nhấn mạnh tính chắc chắn của kết luận nếu tiền đề đúng. Suy luận gián tiếp là một khái niệm rộng hơn và không trực tiếp mô tả thao tác này. Quy nạp đi theo hướng ngược lại (từ cái riêng đến cái chung).

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về phép đổi chất và đổi chỗ trong lôgic học. Tiền đề I là một phán đoán bộ phận khẳng định (ví dụ: "Một số người là bác sĩ").

• Phép đổi chất: Phép đổi chất biến một phán đoán khẳng định thành một phán đoán phủ định và ngược lại. Đồng thời, nó thay đổi vị ngữ thành phần bù của nó.
• Phép đổi chỗ: Phép đổi chỗ hoán đổi chủ ngữ và vị ngữ của một phán đoán.

Áp dụng phép đổi chất cho tiền đề I, ta được: "Một số người không phải là không phải bác sĩ". (I -> O). Hay rút gọn lại thành "Một số người không phải là không phải bác sĩ".

Sau đó, đổi chỗ phán đoán mới này: "Một số người không phải bác sĩ". Kết quả cho ra dạng phán đoán O.

Vậy, đáp án đúng là B.