“Hai tư tưởng mâu thuẫn nhau không thể đồng thời cùng đúng, cùng sai” là phát biểu của quy luật nào?

Tư tưởng "Có thương thì nói là thương. Không thương thì nói một đường cho xong" thể hiện sự rõ ràng, dứt khoát, không mập mờ, tức là tuân thủ quy luật phi mâu thuẫn. Quy luật phi mâu thuẫn khẳng định rằng trong cùng một thời điểm và cùng một mối quan hệ, không thể vừa khẳng định vừa phủ định cùng một điều về cùng một đối tượng. Trong trường hợp này, hoặc là "thương", hoặc là "không thương", không thể vừa thương vừa không thương cùng lúc.

Quy luật đồng nhất là một trong những quy luật cơ bản của tư duy logic. Nó khẳng định rằng trong quá trình tư duy và lập luận, mỗi khái niệm, phán đoán phải được sử dụng theo một nghĩa duy nhất và không thay đổi. Điều này đảm bảo tính xác định, rõ ràng, rành mạch của tư duy, tránh sự mơ hồ và lẫn lộn trong suy luận. Do đó, đáp án D là chính xác nhất.

Câu hỏi đề cập đến việc sử dụng ngôn ngữ mập mờ, dẫn đến việc giải thích một từ theo nhiều cách khác nhau. Điều này trực tiếp vi phạm quy luật đồng nhất. Quy luật đồng nhất yêu cầu rằng trong quá trình lập luận, mỗi khái niệm và phán đoán phải được sử dụng theo một nghĩa duy nhất và xác định. Việc sử dụng từ ngữ mập mờ tạo ra sự không nhất quán, làm cho các khái niệm không còn giữ nguyên ý nghĩa ban đầu, dẫn đến sai sót trong suy luận.

* Phương án A: QL đồng nhất. Đây là đáp án đúng vì việc sử dụng từ ngữ mập mờ trực tiếp vi phạm yêu cầu về tính duy nhất và xác định của khái niệm theo quy luật đồng nhất.
* Phương án B: QL lý do đầy đủ. Quy luật lý do đầy đủ yêu cầu mọi phán đoán phải có lý do xác đáng. Mặc dù việc sử dụng ngôn ngữ mập mờ có thể dẫn đến các lý do không rõ ràng, nhưng bản thân hành động mập mờ này không trực tiếp vi phạm quy luật này.
* Phương án C: QL không mâu thuẫn. Quy luật không mâu thuẫn yêu cầu một phán đoán và phủ định của nó không thể đồng thời đúng. Việc sử dụng ngôn ngữ mập mờ có thể dẫn đến các mâu thuẫn, nhưng bản thân nó không phải là một vi phạm trực tiếp quy luật này.
* Phương án D: Không hề vi phạm các QL cơ bản của tư duy, tuy nhiên vi phạm quy tắc định nghĩa khái niệm. Mặc dù việc sử dụng từ ngữ mập mờ có thể liên quan đến việc định nghĩa khái niệm không rõ ràng, nhưng nó trước hết vi phạm quy luật đồng nhất, một trong các quy luật cơ bản của tư duy.

Mở rộng khái niệm là một thao tác logic nhằm chuyển từ một khái niệm có nội hàm sâu (nhiều thuộc tính bản chất) và ngoại diên hẹp (số lượng đối tượng ít) sang một khái niệm có nội hàm cạn (ít thuộc tính bản chất) và ngoại diên rộng (số lượng đối tượng nhiều hơn).

Ví dụ: Mở rộng khái niệm "sinh viên" ta có khái niệm "người". Nội hàm của "sinh viên" sâu hơn (nhiều thuộc tính hơn) và ngoại diên hẹp hơn (ít đối tượng hơn) so với khái niệm "người".

Do đó, đáp án đúng là C.