Định nghĩa khái niệm rõ ràng khi nào?

Câu hỏi này liên quan đến việc hiểu và đánh giá một định nghĩa triết học kinh điển: "Con người là thước đo của vạn vật".

* Phương án A: "Được, vì đề cao con người." Phương án này có phần đúng, vì định nghĩa này quả thực nhấn mạnh vai trò trung tâm của con người. Tuy nhiên, nó không giải thích đầy đủ lý do tại sao có thể định nghĩa như vậy.

* Phương án B: "Không được, vì ý tưởng hay nhưng không chuẩn xác." Phương án này có thể gây tranh cãi vì tính chủ quan của việc đánh giá "chuẩn xác". Tuy nhiên, nó có ý đúng là định nghĩa này có thể không hoàn toàn chính xác trong mọi trường hợp.

* Phương án C: "Không, vì không xác định rõ nội hàm khái niệm "con người"." Đây là một lý do quan trọng để bác bỏ định nghĩa này. Khái niệm "con người" quá rộng và mơ hồ. "Con người" ở đây là ai? Là cá nhân hay tập thể? Là người có tri thức hay người bình thường? Sự không rõ ràng này làm cho định nghĩa trở nên thiếu chính xác.

* Phương án D: "Không, vì không thể coi con người là thước đo của vạn vật được." Phương án này khẳng định rằng con người không thể là thước đo của mọi thứ. Điều này đúng, vì nhiều thứ trong vũ trụ vượt ra ngoài khả năng nhận thức và đánh giá của con người. Hơn nữa, việc coi con người là trung tâm có thể dẫn đến những sai lầm trong nhận thức và hành động.

Kết luận: Phương án C và D đều có lý do xác đáng để bác bỏ định nghĩa "Con người là thước đo của vạn vật". Tuy nhiên, phương án C tập trung vào sự mơ hồ của khái niệm "con người", điều này quan trọng trong việc phân tích định nghĩa. Phương án D nhấn mạnh về sự hạn chế của việc coi con người là thước đo của mọi thứ, do đó, phương án D đầy đủ và bao quát hơn. Vì vậy, phương án D là đáp án đúng nhất trong trường hợp này.

Phân chia khái niệm theo sự biến đổi dấu hiệu là thao tác chia khái niệm cấp loại ra thành các khái niệm cấp hạng của nó. Ví dụ, khái niệm "động vật" có thể được chia thành các khái niệm "động vật có vú", "chim", "cá",... dựa trên các dấu hiệu khác nhau (ví dụ, cách sinh sản, cấu trúc cơ thể). Các phương án còn lại không phản ánh đúng định nghĩa này.

* Phương án A: Thao tác vạch ra ngoại diên của KN được phân chia – Đây là mô tả chung về việc xác định phạm vi của khái niệm, không đặc trưng cho phân chia theo sự biến đổi dấu hiệu.
* Phương án C: Thao tác chia chỉnh thể ra thành các bộ phận của nó – Đây là mô tả của phép chia đối tượng, không phải phân chia khái niệm. Ví dụ, chia một cái cây thành rễ, thân, cành, lá.
* Phương án D: Vì A), B) và C) không phải tất cả đều đúng, nên phương án này sai.

Câu hỏi yêu cầu xác định loại phán đoán trong logic học. Phán đoán "Hầu hết sinh viên lớp ta đều dự thi môn Lôgích học" thuộc loại phán đoán bộ phận. Lý do là vì từ "hầu hết" chỉ một phần lớn, nhưng không phải là tất cả, của sinh viên trong lớp. Do đó, nó không phải là phán đoán toàn thể (khẳng định hoặc phủ định). Phán đoán tình thái liên quan đến khả năng, tất yếu, ngẫu nhiên, v.v., và không phù hợp trong trường hợp này.

Trong hình vuông logic, quan hệ lệ thuộc (hay còn gọi là quan hệ bao hàm) diễn ra giữa các mệnh đề toàn thể và bộ phận cùng chất. Cụ thể:

* Mệnh đề A (Toàn thể khẳng định) bao hàm mệnh đề I (Bộ phận khẳng định): Nếu A đúng thì I chắc chắn đúng. Ví dụ: "Tất cả sinh viên đều chăm chỉ" (A) thì "Một vài sinh viên chăm chỉ" (I) cũng đúng.
* Mệnh đề E (Toàn thể phủ định) bao hàm mệnh đề O (Bộ phận phủ định): Nếu E đúng thì O chắc chắn đúng. Ví dụ: "Không có sinh viên nào lười biếng" (E) thì "Một vài sinh viên không lười biếng" (O) cũng đúng.

Như vậy, ta có:

* A → I (A kéo theo I)
* ~I → ~A (Phủ định của I kéo theo phủ định của A)
* E → O (E kéo theo O)
* ~O → ~E (Phủ định của O kéo theo phủ định của E)

Xét các phương án:

* A. A→I ; ~I→A: Sai. Mệnh đề ~I → A không đúng trong quan hệ lệ thuộc. Phải là ~I→~A
* B. A→I ; I→~A: Sai. I không kéo theo ~A.
* C. O→~E; E→O: Sai. O không kéo theo ~E. Phải là ~O→~E
* D. ~I→~A; E→O: Đúng. Vì quan hệ lệ thuộc là A→I và E→O, suy ra ~I→~A; E→O.

Vậy, đáp án đúng là D.