Điều kiện nào nâng cao độ tin cậy của kết luận loại suy?

Do điều gì dẫn đến “Sai lầm cơ bản”?

Lời giải:

Đáp án đúng: A

"Sai lầm cơ bản" (Fundamental Attribution Error) là một khuynh hướng nhận thức, trong đó chúng ta đánh giá quá cao vai trò của các yếu tố thuộc về tính cách cá nhân hoặc bản chất bên trong của một người, và đánh giá thấp vai trò của các yếu tố tình huống hoặc hoàn cảnh bên ngoài khi giải thích hành vi của người đó. Vì vậy, đáp án D là phù hợp nhất.

A. Sử dụng luận cứ không xác thực khi chứng minh hay bác bỏ: Mô tả này chung chung và không đặc trưng cho "Sai lầm cơ bản".

B. Không tuân thủ các quy luật cơ bản của tư duy: Mô tả này quá rộng và không tập trung vào việc giải thích hành vi của người khác.

C. Không tuân thủ các quy tắc cơ bản trong chứng minh: Mô tả này liên quan đến logic và chứng minh toán học, không liên quan đến "Sai lầm cơ bản".

D. Không hiểu được những điều đơn giản, cơ bản trong lập luận: Mô tả này gần đúng với "Sai lầm cơ bản" vì nó liên quan đến việc bỏ qua các yếu tố tình huống cơ bản khi đánh giá hành vi.

Câu 43:

Bác bỏ là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Bác bỏ là hành động chứng minh một luận điểm, lập luận, hoặc luận cứ là sai hoặc không có cơ sở. Phương án C mô tả chính xác nhất hành động này: "Vạch ra lập luận, luận cứ hay luận đề không đúng." Các phương án khác không hoàn toàn chính xác hoặc đầy đủ. Phương án A sai vì bác bỏ không phải là một dạng chứng minh đặc biệt, mà là chứng minh điều ngược lại. Phương án B chỉ đề cập đến một khía cạnh (phản đối, phê bình) nhưng chưa đủ để bao quát ý nghĩa của bác bỏ. Phương án D bao gồm các phương án sai nên cũng sai.

Câu 44:

Nguỵ biện là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Ngụy biện là hành vi lý luận sai lệch, cố ý hoặc vô ý, nhằm mục đích đánh lừa người khác tin vào điều không đúng. Trong các đáp án:

* A. Sử dụng hình thức tư duy đúng để thay đổi nội dung tư duy: Mô tả này không chính xác về ngụy biện. Ngụy biện không nhất thiết sử dụng hình thức tư duy đúng, mà thường lợi dụng các lỗi lôgic.
* B. Cố ý mắc lỗi lôgic tinh vi trong mọi quá trình lập luận, suy nghĩ: Mô tả này gần đúng, nhưng "mọi quá trình lập luận, suy nghĩ" là không chính xác. Ngụy biện thường chỉ xảy ra trong một số trường hợp cụ thể.
* C. Cố ý mắc lỗi lôgic với mục đích thay đổi giá trị chân lý của mệnh đề: Đây là định nghĩa chính xác nhất về ngụy biện. Ngụy biện cố ý sử dụng lỗi lôgic để làm cho một mệnh đề sai trở nên có vẻ đúng, hoặc ngược lại.
* D. Lý giải một cách gian xảo, vô đạo đức, nhằm chiến thắng đối phương: Mô tả này nhấn mạnh mục đích của ngụy biện (chiến thắng đối phương) hơn là bản chất của nó (sử dụng lỗi lôgic).

Vì vậy, đáp án C là chính xác nhất.

Câu 45:

Có ba GV tên là: Toán, Lý, Hóa; Mỗi người dạy một trong ba môn là: môn toán, môn lý, môn hóa; Ba mệnh đề sau đây chỉ có một mệnh đề đúng:

1) GV Toán dạy môn hóa;

2) GV Lý không dạy môn hóa;

3) GV Hóa không dạy môn lý.

Hỏi GV nào dạy môn gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: B

Phân tích bài toán:

Bài toán thuộc dạng logic mệnh đề, yêu cầu xác định mối quan hệ giữa các đối tượng dựa trên các thông tin cho trước và một số ràng buộc.

Lời giải chi tiết:

Giả sử mệnh đề 1 đúng: GV Toán dạy môn Hóa.
Khi đó, mệnh đề 2 và 3 phải sai.
Mệnh đề 2 sai: GV Lý dạy môn Hóa (mâu thuẫn vì GV Toán cũng dạy Hóa).
Vậy mệnh đề 1 sai.

Giả sử mệnh đề 2 đúng: GV Lý không dạy môn Hóa.
Khi đó, mệnh đề 1 và 3 phải sai.
Mệnh đề 1 sai: GV Toán không dạy môn Hóa.
Mệnh đề 3 sai: GV Hóa dạy môn Lý.
Suy ra: GV Toán dạy môn Toán, GV Lý dạy môn Hóa, GV Hóa dạy môn Lý. (Thỏa mãn)

Giả sử mệnh đề 3 đúng: GV Hóa không dạy môn Lý.
Khi đó, mệnh đề 1 và 2 phải sai.
Mệnh đề 1 sai: GV Toán không dạy môn Hóa.
Mệnh đề 2 sai: GV Lý dạy môn Hóa.
Suy ra: GV Toán dạy môn Lý, GV Lý dạy môn Hóa, GV Hóa dạy môn Toán.

Vậy đáp án đúng là: GV Toán dạy Lý, GV Lý dạy Hóa, GV Hóa dạy Toán.

Câu 46:

P nói: “…xin thưa để cho rõ rằng, nếu mọi người đều trở thành học giả hay làm ông lớn cả thì lấy ai đi cày hay buôn bán nữa. Rồi nhân loại chết đói hết”. Q cố bác bẻ: “Nhưng nếu ai cũng đi cày hay đi buôn cả thì còn ai thông hiểu học vấn nữa. Rồi nhân loại dốt hết”. Suy luận rút gọn của P và Q là suy luận gì, có hợp lôgích không?

Lời giải:

Đáp án đúng: C

Phân tích câu hỏi:

TĐL kéo theo (Tuyển Đề Lưỡng phân kéo theo): Đây là một kiểu ngụy biện trong đó người ta đưa ra hai lựa chọn, thường là cực đoan, và cho rằng chỉ có một trong hai lựa chọn đó là khả thi, bỏ qua các khả năng trung gian hoặc phức tạp hơn.

Hình thức khẳng định/phủ định: Liên quan đến việc các mệnh đề được đưa ra có tính chất khẳng định một điều gì đó chắc chắn hay phủ định một điều gì đó.

Tính hợp lôgích: Xem xét liệu lập luận có tuân theo các quy tắc suy luận hợp lệ hay không.

Phân tích lập luận của P và Q:

P: Nếu mọi người đều là học giả/ông lớn, thì không ai làm nông/buôn bán, dẫn đến chết đói. Đây là một TĐL kéo theo vì nó đưa ra hai lựa chọn cực đoan và bỏ qua khả năng có sự phân công lao động hợp lý.

Q: Nếu mọi người đều làm nông/buôn bán, thì không ai có học vấn, dẫn đến dốt nát. Tương tự, đây cũng là một TĐL kéo theo, bỏ qua khả năng tự học, giáo dục không chính thức, hoặc sự kết hợp giữa lao động và học tập.

Cả hai lập luận đều không hợp lôgích vì:

Chúng đưa ra các lựa chọn cực đoan không phản ánh thực tế.

Chúng bỏ qua các khả năng trung gian và các yếu tố khác ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội.

Vậy, đáp án đúng là: C. TĐL kéo theo, hình thức khẳng định, không hợp lôgích.

Câu 47:

“Những người yếu đuối vẫn hay hiền lành. Muốn ác, phải là kẻ mạnh. Hắn đâu còn mạnh nữa”. Đoạn văn này thể hiện suy luận gì? có hợp lôgích hay không?

Lời giải: