Cặp phán đoán “Người VN yêu nước” và “Người VN không yêu nước” bị chi phối trực tiếp bởi quy luật nào?

Câu hỏi này kiểm tra kiến thức về các hình thức của tư duy. Trong đó, khái niệm là hình thức tư duy phản ánh những dấu hiệu bản chất của đối tượng. Các phương án còn lại không phải là hình thức tư duy cơ bản hoặc không phản ánh bản chất của đối tượng.

Trong lôgích học, "khái niệm" là một hình thức tư duy phản ánh những dấu hiệu bản chất của một lớp đối tượng. Toàn thể các phần tử có cùng dấu hiệu bản chất hợp thành đối tượng tư tưởng chính là nội dung mà khái niệm đó bao hàm. Do đó, đáp án đúng là "Khái niệm".

Câu hỏi này kiểm tra sự hiểu biết về mối quan hệ giữa nội hàm (NH) và ngoại diên (ND) của một khái niệm. Nội hàm là tập hợp các thuộc tính bản chất của đối tượng thuộc khái niệm đó, còn ngoại diên là tập hợp các đối tượng thuộc khái niệm đó.

Đáp án đúng là phương án 2: NH càng cạn thì ND càng rộng, NH càng sâu thì ND càng hẹp. Giải thích như sau:

• Nội hàm càng cạn (ít thuộc tính bản chất): Khi một khái niệm có ít thuộc tính bản chất hơn, nó sẽ bao gồm nhiều đối tượng hơn, do đó ngoại diên của nó rộng hơn. Ví dụ, khái niệm "động vật" có nội hàm cạn hơn (ít thuộc tính bản chất hơn) so với khái niệm "mèo", do đó ngoại diên của "động vật" rộng hơn, bao gồm cả mèo và nhiều loài khác.
• Nội hàm càng sâu (nhiều thuộc tính bản chất): Khi một khái niệm có nhiều thuộc tính bản chất hơn, nó sẽ chỉ bao gồm một số ít đối tượng đáp ứng đầy đủ các thuộc tính đó, do đó ngoại diên của nó hẹp hơn. Ví dụ, khái niệm "mèo Xiêm" có nội hàm sâu hơn (nhiều thuộc tính bản chất hơn) so với khái niệm "mèo", do đó ngoại diên của "mèo Xiêm" hẹp hơn, chỉ bao gồm những con mèo thuộc giống Xiêm.

Các phương án khác đều sai vì mô tả mối quan hệ ngược lại hoặc không chính xác giữa nội hàm và ngoại diên.

Khái niệm là một hình thức của tư duy trừu tượng, phản ánh những đặc tính bản chất, chung nhất của một lớp đối tượng nào đó. Vì vậy, đáp án chính xác phải là phương án C: "Dấu hiệu bản chất của một lớp ĐTTT." Các phương án khác không hoàn toàn chính xác vì chỉ đề cập đến dấu hiệu bản chất của một đối tượng tư tưởng đơn lẻ hoặc dấu hiệu chung mà không nhấn mạnh tính bản chất.