Các yếu tố lôgích của suy luận là gì?

Theo phép đổi chỗ, nếu tiền đề là A thì kết luận hợp lôgích là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Phép đổi chỗ (Conversion) là một phép suy luận trực tiếp trong logic học cổ điển, trong đó ta hoán đổi chủ từ và vị từ của một mệnh đề. Tuy nhiên, không phải mệnh đề nào sau khi đổi chỗ cũng cho ra một kết luận hợp logic.

* Mệnh đề A (All S are P): Không thể đổi chỗ trực tiếp. Ví dụ: "Tất cả mèo đều là động vật có vú" không suy ra "Tất cả động vật có vú đều là mèo". Tuy nhiên, ta có thể đổi chỗ giới hạn (Conversion by Limitation): Nếu "Tất cả S là P" là đúng thì "Một vài P là S" cũng đúng. Như vậy, từ A suy ra I.

* Mệnh đề E (No S are P): Có thể đổi chỗ trực tiếp. Ví dụ: "Không có con mèo nào là con chó" suy ra "Không có con chó nào là con mèo".

* Mệnh đề I (Some S are P): Có thể đổi chỗ trực tiếp. Ví dụ: "Một vài người là sinh viên" suy ra "Một vài sinh viên là người".

* Mệnh đề O (Some S are not P): Không thể đổi chỗ. Ví dụ: "Một vài người không phải là bác sĩ" không suy ra "Một vài bác sĩ không phải là người".

Vì vậy, theo phép đổi chỗ (và đổi chỗ giới hạn), nếu tiền đề là A thì kết luận hợp logic là I. Do đó, đáp án B là đáp án chính xác.

Câu 18:

Theo phép đổi chỗ, nếu tiền đề là O thì kết luận hợp lôgích là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Trong phép đổi chỗ (conversion), ta hoán đổi chủ từ và vị từ của một mệnh đề. Quy tắc đổi chỗ cho mệnh đề loại O (một vài S không phải là P) là không hợp lệ. Vì vậy, không có kết luận hợp logic nào từ một tiền đề là O theo phép đổi chỗ. Do đó, đáp án đúng là D) Cả A), B) và C) đều sai.

Câu 19:

Thao tác lôgích đi từ tiền đề là một phán đoán dạng A, E, I, O để rút ra kết luận cũng là một phán đoán dạng trên cùng lượng cùng chủ từ, nhưng khác chất và có vị từ là khái niệm mâu thuẫn với khái niệm đóng vai trò vị từ của tiền đề được gọi là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: B

Câu hỏi mô tả thao tác lôgích trong đó từ một tiền đề là phán đoán A, E, I, O, ta rút ra kết luận có cùng lượng và chủ từ, nhưng khác chất và có vị từ là khái niệm mâu thuẫn với vị từ của tiền đề. Đây chính là định nghĩa của phép đổi chất.

* A. Diễn dịch trực tiếp: Là hình thức suy luận từ một tiền đề duy nhất để rút ra kết luận.
* B. Phép đổi chất: Đúng như mô tả trong câu hỏi. Phép đổi chất biến đổi chất của phán đoán (từ khẳng định thành phủ định hoặc ngược lại) đồng thời thay đổi vị từ bằng khái niệm mâu thuẫn của nó.
* C. Phép đổi chỗ: Là phép suy luận trong đó chủ từ và vị từ của phán đoán được hoán đổi vị trí cho nhau.
* D. Suy luận theo hình vuông lôgích: Là việc suy luận dựa trên mối quan hệ giữa các phán đoán A, E, I, O trong hình vuông lôgích (quan hệ đối lập, quan hệ tương phản, quan hệ phụ thuộc).

Vậy, đáp án đúng là B. Phép đổi chất.

Câu 20:

Từ tiền đề “Có loài côn trùng không có hại”, bằng phép đổi chỗ, kết luận hợp lôgích được rút ra là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Phép đổi chỗ (conversion) là một phép suy luận trực tiếp, trong đó từ một tiền đề cho sẵn, ta suy ra một kết luận mới bằng cách đổi chỗ chủ từ và vị từ của tiền đề đó. Phép đổi chỗ chỉ hợp lệ khi tiền đề là một phán đoán bộ phận khẳng định (I) hoặc một phán đoán toàn thể phủ định (E).

Trong trường hợp này, tiền đề "Có loài côn trùng không có hại" là một phán đoán bộ phận khẳng định (I). Khi đổi chỗ chủ từ (loài côn trùng) và vị từ (không có hại), ta được kết luận "Một số loài không có hại là côn trùng". Như vậy, đáp án A là đáp án đúng.

Các đáp án khác không đúng vì:
- Đáp án B: Không thể suy ra "Những loài côn trùng khác có hại" từ tiền đề đã cho.
- Đáp án C: "Không phải tất cả các loài côn trùng đều có hại" là một cách diễn đạt khác của tiền đề, không phải là kết luận rút ra bằng phép đổi chỗ.
- Đáp án D: Phép đổi chỗ hoàn toàn thực hiện được trong trường hợp này.

Câu 21:

Trong tam đoạn luận đơn, nếu cả 2 tiền đề là A hay E, thì kết luận hợp lôgích là gì?

Lời giải:

Đáp án đúng: D

Trong tam đoạn luận đơn, nếu cả hai tiền đề đều là phán đoán khẳng định toàn thể (A) hoặc phán đoán phủ định toàn thể (E), thì không thể rút ra kết luận hợp lệ. Lý do là vì để có một kết luận hợp lệ, ít nhất một trong các tiền đề phải là phán đoán khẳng định và ít nhất một trong các tiền đề phải là phán đoán bộ phận (I hoặc O). Nếu cả hai tiền đề đều là A hoặc E, thì hoặc là thiếu phán đoán khẳng định, hoặc là thiếu phán đoán bộ phận, hoặc cả hai. Vì vậy, không có đáp án nào trong số các đáp án được đưa ra là chính xác.

Câu 22:

Mệnh đề nào đã bị lược bỏ trong kiểu tam đoạn luận hợp lôgích: M+ a P- ; S+ a P- ?

Lời giải: