Bác bỏ là gì?

Phân tích câu hỏi:

• TĐL kéo theo (Tuyển Đề Lưỡng phân kéo theo): Đây là một kiểu ngụy biện trong đó người ta đưa ra hai lựa chọn, thường là cực đoan, và cho rằng chỉ có một trong hai lựa chọn đó là khả thi, bỏ qua các khả năng trung gian hoặc phức tạp hơn.


• Hình thức khẳng định/phủ định: Liên quan đến việc các mệnh đề được đưa ra có tính chất khẳng định một điều gì đó chắc chắn hay phủ định một điều gì đó.


• Tính hợp lôgích: Xem xét liệu lập luận có tuân theo các quy tắc suy luận hợp lệ hay không.

Phân tích lập luận của P và Q:

• P: Nếu mọi người đều là học giả/ông lớn, thì không ai làm nông/buôn bán, dẫn đến chết đói. Đây là một TĐL kéo theo vì nó đưa ra hai lựa chọn cực đoan và bỏ qua khả năng có sự phân công lao động hợp lý.


• Q: Nếu mọi người đều làm nông/buôn bán, thì không ai có học vấn, dẫn đến dốt nát. Tương tự, đây cũng là một TĐL kéo theo, bỏ qua khả năng tự học, giáo dục không chính thức, hoặc sự kết hợp giữa lao động và học tập.

Cả hai lập luận đều không hợp lôgích vì:

• Chúng đưa ra các lựa chọn cực đoan không phản ánh thực tế.


• Chúng bỏ qua các khả năng trung gian và các yếu tố khác ảnh hưởng đến sự phát triển của xã hội.

Vậy, đáp án đúng là: C. TĐL kéo theo, hình thức khẳng định, không hợp lôgích.

Câu ca dao trên thể hiện một hình thức suy luận Tam đoạn luận kéo theo (TĐLKT). Chúng ta có thể khôi phục lại đầy đủ các thành phần của tam đoạn luận như sau:

1. Đại tiền đề (ẩn): Khi có lúa thì có cỏ (vì lúa và cỏ thường mọc cùng nhau trên đồng ruộng).
2. Tiểu tiền đề: Bao giờ cây lúa còn bông.
3. Kết luận (ẩn): Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.

Đây là một hình thức khẳng định (nếu có A thì có B), và nó đã lược bớt cả tiểu tiền đề (cây lúa còn bông) lẫn kết luận (còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn) để tạo nên sự ngắn gọn, hàm súc của câu ca dao. Suy luận này hợp lôgích vì nó tuân theo quy tắc của TĐLKT (nếu A thì B, A xảy ra, vậy B xảy ra).